تحصیل دکتری در کانادا
شما با تحصیل دکتری در کانادا می توانید با اساتید و پژوهشگران برجسته دانشگاه‌ها کار کنید و از امکانات تحقیقاتی پیشرفته آنها بهره ببرید.
پس از فارغ‌التحصیلی هم با گرفتن ویزای کار به مدت ۳ سال، همچنان می‌توانید در کانادا بمانید و کار کنید و در نهایت پس از یک سال کار کردن و کسب شرایط لازم، برای گرفتن اقامت دائم کانادا اقدام کنید.
در این مقاله ویزالست شما را با اپلای دکتری، پذیرش و هزینه‌ها آشنا میکند.
طول دوره: ۴ تا ۶ سال
هزینه دوره: سالانه بین ۱۰,۰۰۰ تا ۳۰,۰۰۰ دلار کانادا
شرایط سنی: ۳۰ تا ۴۰ سال
شرایط دریافت بورسیه: معدل حداقل ۱۷ و نمره زبان آیلتس حداقل ۶.۵ یا معادل آن
مدرک زبان مورد نیاز: آیلتس ۶.۵ تا ۷ یا معادل آن
شرایط و مدارک لازم برای تحصیل دکتری در کانادا
1.اسکن ترجمه مدرک و ریز نمرات لیسانس و فوق لیسانس
برای اپلای و گرفتن پذیرش از تمام مراکز آموزشی کانادا به ترجمه مدرک و ریزنمرات تحصیلی نیاز دارید. البته همراه با صفحات ترجمه شده، صفحات فارسی ضمیمه شده هم مورد نیاز است. در مرحله اپلای بیشتر دانشگاه‌ها اسکن مدرک و ریزنمرات را قبول می‌کنند و نیاز به مدرک کاغذی آن نیست.
همچنین در این مرحله نیاز به مهر دادگستری و امور خارجه نیست اما پس از اخذ پذیرش از دانشگاه باید طی مدت تعیین شده، اصل ترجمه مدرک و ریزنمرات به همراه صفحات فارسی را که مهر دادگستری دارد برای دانشگاه ارسال کنید. ارسال مدارک باید از طرف دانشگاه محل تحصیلتان صورت بگیرید به صورتی که تمام مدارک در پاکت دانشگاه گذاشته شده و بر روی پاکت و یا در آن مهر دانشگاه زده شود.
برای بسیاری از اساتید و دانشگاه‌های کانادا سابقه تحصیل و معدل در لیسانس هم مهم است. بنابراین در زمان اپلای دکتری کانادا مدرک کارشناسی خود را نیز ارائه دهید. در مقطع دکتری، GPA یا همان معدل ۷۰ درصد به بالا (۱۴ به بالا) در هر دو مقطع کارشناسی ارشد و کارشناسی مورد نیاز است.
2.کارنامه زبان
نمره آیلتس حداقل ۶.۵ یا معادل آن برای رشته های مهندسی و علوم و آیلتس حداقل ۷ یا معادل آن برای بیشتر رشته‌های هنر، معماری، زبان انگلیسی، روانشناسی و مدیریت مورد نیاز است.
بعضی از دانشگاه‌ها اسکن کارنامه زبان را در مرحله اپلای قبول می‌کنند اما بعضی دیگر از دانشگاه‌ها از شما می‌خواهند که از طریق مرکزی که در آنجا آزمون داده‌اید، کارنامه زبان را برای آنها ارسال کنید.
اکثر دانشگاه‌های کانادا انگلیسی زبان هستند و مدارک زبان زیر را برای پذیرش دکترا می‌پذیرند:
آیلتس آکادمیک (International English Language Testing System – IELTS)
تافل (Test of English as a Foreign Language – TOEFL)
پی تی ای (Pearson Test of English Academic – PTE)
دوئولینگو (Duolingo English Test)
کیل (Canadian Academic English Language – CAEL)
آزمون ام ای ال ای بی (The Michigan English Language Assessment Battery – MELAB)
دانشگاه‌های فرانسوی زبان هم مدارک زیر را برای پذیرش دکترا در کانادا قبول دارند:
دَلف/دِلف Diplôme approfondi de langue française – DALF / Diplôme d’études en langue française – DELF
ت س اف (test de connaissance du français – TCF)
تف (Test d’Evaluation de Français – TEF)
ت ف آی (Test de français international – TFI)
3.رزومه تحصیلی (CV) و کاور لتر
یکی از مدارک اصلی برای گرفتن پذیرش تحصیلی از دانشگاه‌های کانادا ارائه رزومه تحصیلی است. در رزومه تحصیلی مجموعه‌ای از اطلاعات شخصی، سوابق تحصیلی، سوابق شغلی، سوابق پژوهشی (در صورت وجود)، افتخارات تحصیلی و شغلی و همچنین اطلاعات مربوط به مهارت‌های کامپیوتری و زبانی نوشته می‌شود.
برای مقاطع تحصیلات تکمیلی مانند دکترا لازم است که اطلاعات مربوط به دو یا سه نفر از اساتید دانشجو هم نوشته شود که این اساتید قرار است در حمایت از دانشجو، توصیه نامه خود را به دانشگاه مورد نظر ارائه دهند.
کلمه سی وی که مخفف Curriculum Vitae است معمولا به جای رزومه به کار می‌رود اما تفاوت‌هایی با هم دارند. در سی وی اطلاعات؛ مخصوصا اطلاعات پژوهشی با جزییات بیشتری نوشته می‌شود و بیشتر برای مقاطع ارشد و دکترا از آن استفاده می‌شود. در رزومه اطلاعات کلی تر و خلاصه تر نوشته می‌شوند.
4.انگیزه نامه (Statement of Purpose)
انگیزه نامه نباید تکرار رزومه باشد. بلکه باید در مورد بخش‌هایی از سوابق تحصیلی، شغلی و سوابق پژوهشی و تحقیقاتی و همچنین مهارت‌ها که برجسته‌تر هستند توضیح دهید و خود را فرد مناسبی برای آن رشته و دانشگاه نشان دهید. مهمتر از همه باید توضیح دهید که هدف شما از تحصیل در رشته و دانشگاه مورد نظر چیست و خواندن آن رشته چطور می تواند شما را به اهدافتان برسد.
انگیزه نامه فرمت خاصی ندارد بلکه به صورت یک متن یکپارچه در حد یک تا دو صفحه نوشته می‌شود که علاوه بر محتوا، تبحر شما را در نوشتار هم نشان می‌دهد.
5.توصیه نامه (Recommendation Letter)
توصیه نامه، نامه تاییدی است که اساتید دانشگاهی که در آن تحصیل کرده‌اید در جهت تایید صحت تحصیلی و اخلاقی شما صادر می‌کنند. این نامه معمولا حاوی معرفی مختصری از دانشجو، ذکر پیشینهای از فعالیت‌های علمی – عملی او و صحه گذاری بر روحیات و اخلاق اوست.
به علاوه استاد در پایان توصیه نامه اطلاعات تماس خود را برای دریافت تماس احتمالی از سوی دانشگاه مقصد می‌نویسد. گاهی اوقات به عنوان شرایط پذیرش، دانشگاه مقصد توصیه نامه از کارفرما را هم قبول میکند. هر استاد یا کارفرمایی معمولا به شیوه نگارش خود توصیه نامه را می‌نویسد ولی محتوای کلی آنها یکی است.
ارسال توصیه نامه برای بیشتر دانشگاه‌های کانادا به صورت آنلاین است. به این صورت که پس از اپلای، از طرف دانشگاه برای اساتید یا کارفرما ایمیلی ارسال می‌شود و اساتید یا کارفرما باید با ایمیل آکادمیک یا ایمیل شرکتی خود، توصیه نامه بر روی سربرگ دانشگاه یا شرکت و در صورت لزوم فرم توصیه نامه را برای دانشگاه مورد نظر ارسال کنند.
6.نمونه نوشتاری (Writing Sample)
نمونه نوشتاری معمولا شامل مقالات، بخش‌هایی از پایان نامه یا پروژه‌های تحقیقاتی است که قبلا انجام داده‌اید. بعضی از دانشگاه‌ها برای آن حداکثر تعداد صفحات تعیین می‌کنند، بنابراین باید طبق دستورالعمل دانشگاه نمونه نوشتاری خود را ارائه دهید. این مدرک برای همه رشته‌ها الزامی نیست.
7.پورتفولیو (Portfolio)
بعضی از دانشگاه‌های کانادا در رشته‌هایی مانند معماری، هنر و رشته‌های مرتبط با آنها به پورتفولیو نیاز دارند. پورتفولیو چکیده‌ای از طرح‌ها و کارهای انجام شده در آن رشته خاص است که به صورت تصویری و با توضیحات به صورت یک فایل ارائه می‌شود. معمولا هر دانشگاهی دستورالعمل خاص خود را برای تهیه portfolio دارد.
8.پروپوزال تحقیقاتی (Research Proposal)
برای پذیرش دکترا در کانادا بعضی از دانشگاه‌ها به پروپوزال نیاز دارند. پروپوزال مدرکی است با حدود ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ کلمه که در آن باید موضوع و روش تحقیقات پایان نامه دکترای خود را توضیح دهید.
9.داشتن استاد راهنما در دانشگاه مقصد
10.اسکن پاسپورت معتبر
بهترین دانشگاه‌های کانادا برای تحصیل دکترا
نام دانشگاه : رتبه جهانی
دانشگاه تورنتو : ۱۷
دانشگاه مک گیل : ۳۰
دانشگاه بریتیش کلمبیا : ۳۴
دانشگاه آلبرتا : ۱۱۱
دانشگاه واترلو : ۱۱۲
دانشگاه وسترن : ۱۱۴
دانشگاه مونترال : ۱۴۱
دانشگاه کلگری : ۱۸۲
دانشگاه مک مستر : ۱۸۹
دانشگاه اتاوا : ۲۰۳
هزینه تحصیل دکتری در کانادا و دریافت بورسیه
شهریه در مقطع دکتری کانادا بسیار متغیر است. ممکن است در دانشگاهی سالانه دو هزار دلار شهریه بپردازید و در دانشگاهی دیگر نه تنها شهریه نمی‌دهید بلکه سالی ۲۵,۰۰۰ دلار هم دریافت کنید. اما به طور میانگین هزینه تحصیل در مقطع دکتری در کانادا برای دانشجویان بین المللی سالانه بین ۱۰,۰۰۰ تا ۳۰,۰۰۰ دلار است.
انواع بورسیه های دانشگاهی
بورسیه دولتی
بورسیه‌های دولتی کانادا با اینکه برای دانشجویان خارجی هم در نظر گرفته شده ولی متاسفانه کشور ایران جزو کشورهای مشمول این بورسییه‌ها نیست ولی برای اطلاع شما از این نوع اسکالرشیپ‌های تحصیلی، در اینجا به دو مورد از مهمترین آنها اشاره می‌کنیم:
بورسیه ونیه – The Vanier Canada Graduate Scholarships
به ازای هر سال مبلغ ۵۰ هزار دلار کانادا (معادل با ۳۷۲۱۰ دلار آمریکا) را در مقطع دکترا و در رشته‌های علوم اجتماعی و انسانی، علوم طبیعی، علوم مهندسی و علوم بهداشت به دانشجویان برتر داخلی و خارجی می‌پردازد.
بورسیه بنیاد پیر الیوت ترودو – The Pierre Elliott Trudeau Foundation doctoral scholarships
به مدت سه سال به ازای هر سال مبلغ ۴۰ هزار دلار کانادا (معادل با ۲۹۷۷۰ دلار آمریکا) را به شهروندان کانادا و دانشجویان خارجی پرداخت میکند. برای دریافت این بورسیه، موسسه کانادایی یا خارجی که مایل به تحصیل در آن هستید یا در حال حاضر در آن تحصیل می‌کنید، باید شما را پیشنهاد کند.
بورسیه دانشگاهی
انواع دیگری از اسکالرشیپ تحصیلی در مقطع دکترا در کانادا از سمت دانشگاه‌ها یا اساتید دانشگاهی تامین می‌شود. هر سال بسیاری از دانشگاه‌های کانادا فاندهای تحصیلی مقطع دکترا را در سایت خود اعلام می‌کنند. برای دریافت این نوع بورسیه‌ها باید برای آنها اپلای و مدارک لازم را برای دانشگاه ارسال کنید.
بورسیه اساتید
اساتید دانشگاه‌های کانادا هم هر سال به دانشجویان و پژوهشگران برتر خود در مقطع دکترا اسکالرشیپ تحصیلی ارائه می‌دهند. در واقع بودجه فاندی که آنها به صورت دستیار پژوهشی یا دستیار آموزشی ارائه می‌دهند از سمت دانشگاه تامین می‌شود.
دستیار پژوهشی – Research Assistant
به عنوان دستیار پژوهشی، شما به یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه که می‌تواند استاد راهنمایتان باشد، از طریق همکاری در جمع‌آوری داده، آنالیز، گزارش نویسی، یا ساماندهی آزمایشگاه یا دفتر کمک می‌رسانید و بابت آن حقوق دریافت می‌کنید. حقوق دریافتی به صورت کسر شهریه خواهد بود و اگر مبلغ آن زیاد باشد، با آن می‌توانید هزینه‌های زندگی خود را هم تامین کنید.
دستیار آموزشی – Teaching Assistant
به عنوان یک دستیار آموزشی از طریق انجام کارهایی نظیر تدریس دروس، تصحیح اوراق امتحانی دانشجویان و یا مدیریت یا انجام بخش‌های آزمایشگاهی به استاد خود کمک می‌کنید. برای اینکه دستیار آموزشی شوید علاوه بر شرایط تحصیلی خیلی خوب، باید تسلط خود بر درس و توانایی‌تان در تسهیل یادگیری دانشجویان را به نحوی اثربخش نشان دهید.
فول فاند
بورسیه فول فاند (Fully Funded Scholarship) به کمک هزینه‌ای گفته می‌شود که به دانشجویان برای طول مدت تحصیلشان در دانشگاه‌های کانادا تعلق می‌گیرد. فول فاند معمولا کل شهریه تحصیلی دانشجویان دکترا در ۴ سال را پوشش می‌دهد و در بعضی موارد هم شامل تامین هزینه سفر، هزینه مسکن، هزینه کتاب‌های درسی، هزینه بیمه و به طور کلی هزینه زندگی است.
دریافت بورسیه فول فاند بسیار رقابتی است و معمولا به دانشجویان ممتاز تعلق می‌گیرد. هر چقدر وضعیت تحصیلی شما از نظر معدل، نمره زبان و مهمتر از همه سوابق تحقیقاتی و پژوهشی قوی تر باشد، شانس بیشتری برای گرفتن فول فاند دکترا دارید. فاکتورهایی هم مانند بودجه دانشگاه کانادا و بودجه استاد راهنما هم بر میزان مبلغ فاند تحصیلی تاثیر می‌گذارد.
تحصیل رایگان
خوشبختانه تحصیل رایگان دکتری در کانادا امکان پذیر است. کشور کانادا برای پژوهشگران اهمیت بسیار زیادی قائل است و از این رو هر ساله به دانشگاه‌ها و نهادهای دولتی خود بودجه زیادی برای حمایت از دانشجویان مقطع دکترا اختصاص می‌دهد.
این بودجه به صورت بورسیه و فاندهای تحصیلی ارائه می‌شود و بسته به شرایط تحصیلی دانشجو، به آنها فول فاند کامل Funded Scholarship) Fully) و یا بورسیه جزیی (Partial Fund) تعلق می‌گیرد. اینکه هر دانشجوی دکترا چقدر فاند بگیرد بسته به شرایط خوب تحصیلی و تحقیقاتی دانشجو، بودجه استاد، بودجه دانشگاه و میزان بودجه نهادهای دولتی متفاوت است.
بعضی از بورسیه‌ها تنها برای یک سال و بعضی دیگر از کمک هزینه‌های تحصیلی کل ۴ سال تحصیل دکترا را پوشش می‌دهند و به ترتیب تحصیل در مقطع دکترا در کانادا را رایگان میکند.
بورسیه‌های کامل نه تنها شهریه تحصیلی دانشجوی دکترا را پوشش می‌دهد، بلکه هزینه زندگی و هزینه بیمه پزشکی او را هم شامل می‌شود. ارائه چنین تسهیلات و حمایت‌های مالی هر ساله دانشجویان زیادی را از سراسر دنیا تشویق به تحصیل دکترا در کانادا میکند.